Samed Bahrengi

Yil 1968!

Cesedi Aras Nehri'nden cikarilan kişi kim biliyor musunuz? "KUCUK KARA BALIK " öyküsünün ve daha bir cok eserin sahibi Iran'in ünlü kalemi Samed Bahrengi...

Ruhu, küçük bir kara balik gibi okyanusa acilma heyecani ile dolu o guzel insan...

Samed Behrengi, İranlı öğretmen, çocuk hikayeleri ve halk masalları yazarı ve derleyicisi. 

Haziran 1939’da Güney Azerbaycan’ın Tebriz kentinde doğmuştur. Babasının adı İzzet, annesinin adı Sara idi. Samed’in iki erkek ve üç kızkardeşi daha vardır. 

İlk okulu bitirdikten sonra Tebriz’deki “Debîristân-i Terbiyet” ve “Dânişserâ-yi âlî” adlı öğretmen okullarında okudu. 

Öğrenimini tamamladıktan sonra Mamkan, Gogan, Ahircan gibi köy okullarında öğretmenliğine başladı ve kısa ömrünün sonuna kadar bu görevde kaldı.

Öğretmenlik yaparken bir taraftan da Tebriz Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümünde gece derslerine devam etti. 

Azerbaycanlı köylü çocuklarına rehberlik hizmetleri sunarken onlar için masallar yazdı. Azerbaycan halk edebiyatını inceledi. 

Ağızdan ağıza dolaşan halk masallarını toplayarak bu malzemeyi Azerî Türkçesi ve Farsça olarak yeniden kaleme aldı. Edebî faaliyetlerinin belki de en önemlisi olan bu çalışmasının yanı sıra Azerbaycan folkloru ve İran eğitim sistemi üzerine eğildi; eğitim sisteminin aksayan yanlarını tespit ettikten sonra çözüm yolları üretti.

İran genelinde seyahatler ile Fars ve Azeri halk kültürü üzerine incelemeler yaptı. Halkın dilinde dolaşan masalları, söylenceleri derledi, yorumladı, yeniden yazdı. 

Bunları derlemenin yanı sıra, çocuk öyküleri yazdı. Ne var ki kimilerince çocuk öyküleri olarak görülen bu yapıtlar kimilerince de İran ve diğer dünya halklarına, adalet, eşitlik, dogmayı sorgulama, direnebilme gibi öğütlerde bulunan metinlerdir. 

Zamanının Şah yönetimine karşı masal ve hikayeler yazarak karşı koymaya çalışmış, başkaldırmıştır.

Yazar 1968’de, 29 yaşındayken, Azerbaycan’daki Aras nehrinde yüzerken (kimilerine göre Şah?ın gizli polis örgütü SAVAK tarafından hazırlanmış) bir kaza sonucu öldü. 

Yüzerken boğulduğu söylentisi yayılsa da buna kimse inanmadı, çünkü Behrengi, yazdığı masallarla, ülkesinin başına çöreklenmiş Şahlık düzenini açıkça eleştiyor, her türlü baskı yönetimine karşı çıkıyordu. Bu yüzden suikaste uğradığı savlanagelmiştir. Yapıtları onlarca dile çevrilmiştir.

O dönemin önemli gazetelerinde ve dergilerinde çıkan yazılarında 

S. Garanguş, 

Çingiz, 

Merâtî, 

Bâbek, 

Behreng, 

Adıbatmış, 

Daryûş, 

Nevvâb Merâgî, 

S. Adam, 

Solma gibi takma adlar kullandı. 

Âdîne adlı haftalık bir gazete çıkardıysa da, o dönemin baskıcı yönetimi altında bu gazete varlığını sürdüremedi